Categorie archieven: Verslag lezing

Opname lezing Charles Vergeer: Paulus bij de filosofen

Geplaatst op door
Beantwoorden

Eind 2019 organiseerden we een lezing door Charles Vergeer over ‘Paulus bij de filosofen.’ Door de hoeveelheid materiaal en discussie lukte het echter niet om alles te behandelen, daarom hebben we Charles gevraagd een tweede lezing te geven. In deze lezing zal Charles kort teruggrijpen op wat hij eind 2019 vertelde en zijn verhaal voortzetten.

Abstract
Paulus bleef aanwezig in de westerse wijsbegeerte door Augustinus, Thomas, Luther en Hegel. Vanaf Nietzsche nam hij zelfs een steeds grotere plaats in. Voor Nietzsche was Paulus de eigenlijke stichter van het christendom en golden dus de heftigste verwijten tegen dit geloof de leer en persoon van Paulus. Martin Heidegger wijdde ten tijde van het schrijven van Sein und Zeit een serie colleges aan het denken van Paulus. Giorgio Agamben schreef een fascinerend boek over Paulus en de blijvende tijd, de tijd die ons nog rest. De Nijmeegse hoogleraar filosofie Gert-Jan van der Heiden publiceerde recent een studie, Het uitschot en de geest, over Paulus onder de, vooral moderne Franse, filosofen. Derrida, Lacan, Deleuze en Jacob Taubes passeren de revue. Paulus kiest partij tegen de letter van de wet, de regels en protocollen, voor de vrijheid van de mens, de nieuwe mens tegenover de oude. Wat hij bedoelt is omstreden en vaak ook onduidelijk, Door goed te lezen poog ik nieuwe inzichten in de persoon en positie van Paulus te krijgen.

Opname van de lezing:

Opname lezing Leon Geerdink: Filosofie, wat heb je daar aan?

Geplaatst op door
Beantwoorden

Op zaterdag 30 mei gaf Leon  Geerdink onderstaande lezing met als titel ‘Filosofie, wat heb je daar nou eigenlijk aan?’ Lees hieronder de abstract en bekijk de video!

Filosofie, wat heb je daar nou eigenlijk aan?

Hoe vaak hebben jullie niet gehoord, tijdens of na je studie, “filosofie, wat heb daar nou eigenlijk aan?” Ik antwoordde dan altijd iets in de trant van“kritisch nadenken is heel belangrijk hoor!”, maar ergens bleef de schoen altijd wel een beetje wringen.

Mijn eigen filosofisch avontuur heeft twee duidelijke fasen; voor het lezen van Kants “Kritiek van de zuivere Rede” had ik een arrogante fase waarin ik alles beter wist, gedreven door het werk van de vroege en de late Wittgenstein. Na het lezen van Kants “Kritiek van de zuivere Rede” volgde een lange fase vol twijfel en onzekerheid die ik dan ook nooit meer te boven ben gekomen. “Thanks Oba… Kant!”

De vraag die mij na het lezen van Kant nooit meer los heeft gelaten is de volgende: wat is precies de rol van de filosofie in de ontwikkeling van wetenschappelijke kennis? Is zij de koningin van de wetenschappen? Is zij de dienstmaagd? De vroedvrouw van ideeën? Of een parasiet, die alleen maar talent en onderzoeksgeld opslokt?

Afgelopen zomer verdedigde ik in Groningen mijn proefschrift “Progress in Philosophy; a defense of Philosophical Skepticism” (de geïnteresseerde lezer vindt mijn proefschrift hier: https://www.rug.nl/research/portal/files/86473793/Complete_thesis.pdf ). In dit proefschrift probeerde ik mijn eigen twijfels te beantwoorden. Helaas is het me niet gelukt om een beter antwoord te vinden als… filosofie is onontkoombaar, want er zijn nu eenmaal altijd filosofische vragen die je zullen blijven plagen, maar helaas is een gefundeerde mening het beste wat je kunt bereiken. Kennis ontwikkelen van filosofische zaken is onmogelijk.

Ik wil jullie tijdens mijn lezing laten zien waarom ik tot dit antwoord gekomen ben. Zo’n antwoord is natuurlijk uiterst teleurstellend. We zullen bespreken hoe we de filosofie van de andere wetenschappen kunnen onderscheiden, welke modellen er zijn van kennisontwikkeling en waarom de filosofie niet in deze modellen past. Uiteraard valt een skeptische positie altijd ten prooi aan haar eigen houding; als ik stel dat kennis rond filosofische vraagstukken onmogelijk is, en de vraag naar de wetenschappelijke waarde van filosofie is een filosofische vraag… Ik zie mijn sceptische positie echter niet als een ongemakkelijke waarheid die de filosofische gemeenschap maar te accepteren heeft, maar als een uitdaging: dit is het beste wat ik van dit filosofische vraagstuk kon maken. Het is aan jullie om het beter te doen.

Alumnilezing: Paulus en de filosofen

Geplaatst op door
Beantwoorden

Op 23 november 2019 was het woord aan dr. Charles Vergeer voor de laatste activiteit van 2019. Dr. Vergeer gaf aan een inkijk te willen geven van de invloed van Paulus op de Westerse filosofie. Al direct aan het begin van de lezing blijkt dit een opgave te zijn. Er valt veel te vertellen over deze door raadsels omgeven, vroegchristelijke denker. Om alvast een tip van de sluier op te lichten: we nodigen Charles dit jaar graag nog eens uit om meer te vertellen over Paulus.

Mystieke figuur

De invloed van Paulus op de Westerse filosofie is onmiskenbaar. Toch duurt het tot aan Friedrich Nietzsche alvorens de filosofie het denken van hem dieper tracht te doorgronden. Dr. Charles Vergeer geeft aan zich al vijftien jaar te verdiepen in deze wonderlijke figuur. Waarom hij wonderlijk is? Omdat de figuur Paulus moeilijk te vatten is. Er zijn weinig bronnen: we zijn voor zijn denken afhankelijk van wat er in de Bijbel staat. Maar waar en wanneer hij geboren is, van welke komaf en hoe hij in aanraking komt met het Christendom is onduidelijk. Vergeer ziet Paulus als een Romeins staatsburger, van middelbare leeftijd rondom zijn eerste brieven in het Nieuwe Testament en van goede komaf vanwege zijn redelijke taalgebruik. Hij zou geboren zijn rond 10 voor Christus.

Veertien brieven worden aan Paulus toegeschreven. Die stukken zorgen meteen voor problemen. Welke zijn van Paulus eigen hand, zijn de stukken die Paulus beschrijven waar en zijn bepaalde passages überhaupt aan Paulus of aan zijn denken toe te schrijven? Door brononderzoek te doen hoopt Vergeer dichter bij de waarheid over het denken van Paulus te komen.

Vergeer is stellig. Van de veertien brieven in het Nieuwe Testament zijn er hoogstens acht aan Paulus toe te schrijven. Zo blijken diverse brieven af te wijken in grammatica, taal of stijl waardoor het de vraag is of deze door Paulus geschreven zijn. Waar Paulus een eenvoudige stijl in de authentieke brieven gebruikt, hebben de latere brieven in het Nieuwe Testament die aan hem worden toegeschreven een moeilijkere stijl. Er worden meer en langere zinnen gebruikt.

Ontwikkeling Christendom

Waarom worden deze brieven aan Paulus toegeschreven? Vergeers’ antwoord: de brieven laten een ontwikkeling in het Christendom zien waarbij de figuur Paulus gebruikt is om het geloof voor iedereen, ook mensen van niet-Joodse komaf, te openbaren. Dat Paulus daar bijzonder geschikt voor is laat zijn levensloop zien. Zo leren we Paulus in het begin van het Nieuwe Testament kennen als iemand die volgelingen van Jezus opsluit en doodt alvorens hij zich bekeert. Nadat hij van een paard viel kreeg Paulus een openbaring waarin hij Jezus Christus zag en zich bekeerde tot het vroege Christendom.  

Na zijn bekering onderneemt Paulus diverse zendingsreizen door Europa om het Christendom te verspreiden. Zo doet hij Philippi, Thessaloniki en Athene aan alvorens hij zich vestigt in Rome. Dit gebeurt nadat hij gearresteerd is in Jeruzalem en door de Romeinen als Romeins staatsburger naar Rome wordt gebracht. Hij sluit zich aan bij de Christenen in Rome, wat uiteindelijk ook tot zijn dood leidt. Men verdenkt keizer Nero ervan Paulus te hebben omgebracht. Vondsten in de regio die gedateerd worden in de eerste eeuw na Christus zouden overblijfselen van Paulus zijn. Dit betekent dat Paulus 74 jaar zou zijn geweest.

Filosofie

Door een gebrek aan tijd komt dr. Charles Vergeer niet uit om de stap te maken naar de hedendaagse filosofie. Tijd voor vragen is er wel. Wat vindt Vergeer zo interessant aan Paulus? Uit de lezing blijft vooral de historische figuur Paulus hangen. Is Vergeer geen filosoof? Het antwoord van Charles luidt dat hij vooral op zoek is naar waarheid. Veel van wat aan Paulus wordt toegeschreven in het Nieuwe Testament klopt niet. Door goed brononderzoek te doen hoopt Vergeer dichter bij de werkelijke Paulus te komen om zo de filosofische ideeën beter te kunnen begrijpen. Eind 2020 neemt hij ons dan ook graag mee naar meer begrip van de vroegchristelijke ideeën aan de hand van de figuur Paulus.