Korte impressie (John Reijnders) van de Autarkeialezing door de heer dr. Leon M. Geerdink
Met bovenstaande zin begint de Première Méditation des choses que l’on peut revoquer en doute , afkomstig uit Les Meditations métaphysiques de René Descartes, touchant la première philosophie. Paris, 1647, 1661, 1673. (Oeuvres de Descartes, publiées par Ch.Adam & P. Tannery, Méditations traduction francaise, IX-1. Paris J. Vrin, 1982). Bovenstaande zin kan gelden als exemplarisch voor een van de meest radicale kwesties in de geschiedenis van de wijsbegeerte, namelijk de vraag naar een onbetwijfelbaar gegeven voor kennis (Gr. ἐπιστήμη) .
Lang gelden gestart met vele vormen van scepticisme (Gr. σκέπτομαι = ; zie: http://www.iep.utm.edu/skepanci/ ) maakt de Cartesiaanse twijfel nog steeds op heftige wijze deel uit niet alleen van het discours in academische zin (‘contemporary scepticism’, zie: http://www.iep.utm.edu/skepcont/ ), maar ook – zo u wil – van het post-factische of ‘post-truthism’- ‘gekwetter’ in de ‘social media’ (zie: https://www.trouw.nl/home/alternatieve-feiten-bestaan~a9cf345b/).
Tegen de achtergrond van dit rijk gefacetteerd, complex domein vond het bestuur van Autarkeia de heer dr. Leon M. Geerdink bereid om op 24 juni 2017 een referaat te houden voor de leden met als onderwerp:
Leven we in een computersimulatie? Een levend scepticisme en een reflectie op seculier idealisme.
Voor wat betreft enige referentie uit de pre-digitale tijd voor het onderwerp van deze lezing wijst Geerdink op enerzijds het metafysisch scepticisme met als voorbeeld de ideeën van Descartes over het brein als bron van ervaringen en anderzijds op het anti-realisme bij iemand als G. Berkeley (‘esse est percipi’) en meer recent Ch.Peirce (‘Let us not pretend to doubt in philosophy what we do not doubt in our hearts’).
Ter introductie op dit onderwerp verwijst Geerdink voor gameliefhebbers naar het spel Sims, waarin je ‘opvallende karakters en unieke uiterlijke kenmerken’ creëert en bepaalt en voor de filmliefhebbers naar de film Inception, waarin ‘A thief, who steals corporate secrets through use of dream-sharing technology, is given the inverse task of planting an idea into the mind of a CEO’.
Films zoals Inception (2010) en The Matrix (1999) [, welke film ‘describes a future in which reality perceived by humans is actually the Matrix, a simulated reality created by sentient machines in order to pacify and subdue the human population while their bodies’ heat and electrical activity are used as an energy source’], laten je misschien even speels twijfelen aan de aard van de wereld die je om je heen ervaart, maar echt serieus neem je deze sceptische mogelijkheden niet. Natuurlijk leven we niet in een droom of in een computersimulatie, en we verklaren iedereen voor gek die dat wel serieus denkt. Hoewel… Elon Musk, de CEO van SpaceX en techniekgigant Tesla, zegt regelmatig in interviews dat het heel waarschijnlijk is dat we in een computersimulatie leven.”
Musk verklaarde in de California Code Conference ‘onze eigen games hebben de evolutie doorgemaakt van Pong naar foto-realistische Virtual Reality-multiplayer-games. Uiteindelijk zal een beschaving ver genoeg geëvolueerd zijn om een simulatie te maken zoals onze realiteit. Het alternatief is dat alle beschavingen ten onder gaan. Dat acht hij onwaarschijnlijk.’. En: ‘Om te voorkomen dat we straks de huisdieren van onze eigen computers worden, moeten mensen hun eigen “digitale laag” krijgen. Deze zou dan samenwerken met de hersenschors en het limbisch systeem om de “fundamentele input- en output-begrenzingen” van mensen op te heffen.’
Geerdink: “Musk verklaar je niet zomaar voor gek. Waarom zegt hij dan dat we hoogstwaarschijnlijk in een computersimulatie leven? Speelt hij hier slechts de rol van excentriekeling voor PR-doeleinden? Nee. Musk werd overtuigd door het argument van de Zweedse filosoof Nick Bostrom, die in 2003 een artikel publiceerde met de titel ’Are You Living In a Computer Simulation?’ ”
Bostrom tracht in dit artikel te beargumenteren, dat ’at least one of the following propositions is true:
- the human species is very likely to go extinct before reaching a “posthuman” stage;
- any posthuman civilization is extremely unlikely to run a significant number of simulations of their evolutionary history (or variations thereof);
- we are almost certainly living in a computer simulation. ‘
In zijn inleiding bij dit artikel geeft hij ter verduidelijking het volgende aan.
Many works of science fiction as well as some forecasts by serious technologists and futurologists predict that enormous amounts of computing power will be available in the future. Let us suppose for a moment that these predictions are correct. One thing that later generations might do with their super‐powerful computers is run detailed simulations of their forebears or of people like their forebears. Because their computers would be so powerful, they could run a great many such simulations. Suppose that these simulated people are conscious (as they would be if the simulations were sufficiently fine‐grained and if a certain quite widely accepted position in the philosophy of mind is correct). Then it could be the case that the vast majority of minds like ours do not belong to the original race but rather to people simulated by the advanced descendants of an original race. It is then possible to argue that, if this were the case, we would be rational to think that we are likely among the simulated minds rather than among the original biological ones. Therefore, if we don’t think that we are currently living in a computer simulation, we are not entitled to believe that we will have descendants who will run lots of such simulations of their forebears. That is the basic idea.
Geerdink wil vervolgens de toehoorders er van overtuigen, dat Bostrom inderdaad laat zien, dat de kans dat we in een computersimulatie leven, niet verwaarloosbaar klein is, maar een reële mogelijkheid!
Bostrom steunt in zijn artikel op (1.) de wet van G. Moore, 1965, één van de oprichters van chipfabrikant Intel. De wet, welke uitgaat van een tweejaarlijkse verdubbeling van de rekenkracht van computers gold nog tot 2011, maar deskundigen houden er rekening mee dat deze verdubbeling binnenkort langzamer zal verlopen. Eveneens is er (2.) de veronderstelling dat elke geest, elk brein beschreven kan worden als een Turing-machine. Volgens Putnam’s ‘machine state functionalism’ kan elk ‘creature with a mind [can] be regarded as a Turing machine (an idealized finite state digital computer), whose operation can be fully specified by a set of instructions (zie verder voor diverse functionalisme opvattingen’: deze pagina op plato.stanford.edu). En dan is er (3) nog het Simulatie Trilemma (= even keuze uit drie bezwaarlijke opties):
- Simuleren van bewustzijn is onmogelijk of komt nauwelijks voor.
- Het machine functionalisme is derhalve onjuist.
- Conform de zogeheten ‘Chinese kamer’ zijn er geen ‘feedback loops’. De Chinese kamer is een gedachte-experiment, dat bedacht werd door John Searle. Het experiment probeert aan te tonen, dat als een computer zich precies zou gedragen als een mens, we nog niet kunnen zeggen dat die computer ook denkt als een mens. Daarmee is het een statement tegen een ander gedachte-experiment, namelijk de Turingtest .
- Searl argumenteert tevens, dat ook materie essentieel is; de technologisch geavanceerde beschaving expireert (bijv. de kernbom).
- Mensen besluiten bewustzijn-simulaties niet (of nauwelijks) te draaien.
- Hier is sprake van een morele component, welke contrair lijkt aan de Turing-machine.
- Het is zeer waarschijnlijk dat jouw bewustzijn gesimuleerd is.
- Als optie 1 en 2 onwaar zijn, dan is optie 3 wel mogelijk; een en ander wordt door Bostrom weergegeven in een formule:
base bewustzijn
—————————————————-
base bewustzijn + gesimuleerd bewustzijn
P (base) ≈ 0
Base gesimuleerd
Geerdink meent, dat het idee dat we in een simulatie ‘leven’ gebruikt kan worden om metafysisch idealisme beter te begrijpen. Immers, het idee dat de wereld slechts zou bestaan als een idee in God’s geest is in onze tijd voor veel mensen nauwelijks meer toegankelijk. Hierdoor zou het voor de tegenwoordige mens moeilijk zijn om idealisten welwillend te begrijpen.
Het idee van een wereld-simulatie biedt echter een seculiere versie van hetzelfde idee dat onze wereld niet onafhankelijk bestaat. Zo’n toegankelijker seculier idealisme kan helpen meer begrip op te wekken voor bijv. het klassieke idealisme van Berkeley.
Hiermee werd een interessant betoog, dat frequent gelardeerd werd met diverse alerte vragen en opmerkingen, afgesloten en zette menigeen het discours voort tijdens de aansluitende borrel.